Pianospelen gaat niet alleen om toetsen indrukken met je vingers. Heb je je ooit afgevraagd wat die pedalen onder de piano precies doen? Met pedalen geef je je pianospel kleur en emotie. Ze maken de piano expressiever en veelzijdiger, zelfs als je net begint met spelen!
Laten we samen ontdekken hoe pedalen jouw muzikale mogelijkheden vergroten en waarom ze ook voor beginners ontzettend handig zijn.
Wat zijn de pedalen van een piano precies?
Hoeveel pedalen heeft een piano meestal?
Een moderne standaardpiano heeft meestal drie pedalen:
- Het zachte pedaal (links)
- Het middelste pedaal (sostenuto of oefenpedaal)
- Het sustainpedaal (rechts)
Afhankelijk van het type en merk piano kan het middelste pedaal verschillen.
De namen en functies van de pedalen kort uitgelegd
| Pedaal | Naam | Functie |
|---|---|---|
| Links | Zachte pedaal (una corda) | Zachter en subtieler geluid |
| Midden | Sostenuto of oefenpedaal | Houdt specifieke noten aan of dempt geluid |
| Rechts | Sustainpedaal (damper) | Laat noten langer doorklinken |
Het sustainpedaal (rechter pedaal): Het meest gebruikte pedaal
Hoe werkt het sustainpedaal precies?
Het sustainpedaal tilt alle dempers van de snaren, waardoor ze blijven doorklinken nadat je de toetsen hebt losgelaten. Hierdoor ontstaat een voller, rijker geluid en kun je vloeiende overgangen maken (legato). Daarnaast creëert het ook een natuurlijke resonantie, waardoor andere snaren subtiel mee gaan trillen.
Het sustainpedaal werkt mechanisch, wat betekent dat ervaren pianisten het pedaal ook gedeeltelijk (half) kunnen indrukken om subtielere effecten te bereiken.
Daarnaast bestaat er het begrip “repedalling”: het op een subtiele manier opnieuw indrukken van het pedaal, zonder dat dit hoorbaar is. Pianisten zoals Andreas Schiff gebruiken deze techniek bijvoorbeeld zeer licht bij muziek van Bach, om een subtiel effect te creëren dat eerder voelbaar dan hoorbaar is, hoewel Bach traditioneel zonder pedaal wordt gespeeld.
Tips om het pedaal mooi te gebruiken tijdens het spelen
- Druk het pedaal telkens opnieuw in bij elke akkoordwisseling om helderheid te behouden.
- Houd je hiel op de grond en bedien het pedaal soepel met de bal van je voet.
- Luister goed naar het effect van het pedaalgebruik om een troebele klank te voorkomen.
- Experimenteer met gedeeltelijke pedaalindruk om subtielere nuances in je spel aan te brengen.
Veelgemaakte fouten en hoe je ze vermijdt
- Te lang indrukken zorgt voor een wazige, onduidelijke klank. Oefen timing!
- Gebruik het pedaal bewust, niet als noodoplossing voor moeilijke passages.
- Luister altijd kritisch naar het effect van je pedaalgebruik.
Het zachte pedaal (linker pedaal): Subtiel en sfeervol
Wanneer en hoe gebruik je het zachte pedaal?
Het zachte pedaal verschuift de hamers lichtjes, waardoor ze minder snaren raken. Dit resulteert in een zachter en meer ingetogen geluid. Ideaal voor rustige, gevoelige passages waarbij subtiele dynamiek essentieel is.
Let op: beginners gebruiken het zachte pedaal vaak om zacht spelen gemakkelijker te maken. Dit is echter niet de bedoeling: het pedaal dient als muzikaal hulpmiddel, niet als oplossing voor technische uitdagingen.
Voorbeelden van muziekstukken waar dit pedaal goed bij past
- Romantische werken van Chopin
- Gevoelige passages in Beethovens sonates
- Hedendaagse muziek met delicate sfeer
Het middelste pedaal: Wel of niet nodig?
Waarom niet elke piano hetzelfde middelste pedaal heeft
Niet elke piano heeft dezelfde functie voor het middelste pedaal. Duurdere instrumenten hebben vaak een sostenuto pedaal, terwijl goedkopere of kleinere modellen soms een oefenpedaal hebben dat het geluid sterk dempt.
De verschillende functies uitgelegd: sostenuto en oefenpedaal
- Sostenuto pedaal: Houdt alleen de tonen vast die je indrukt op het moment dat je het pedaal gebruikt. Perfect voor gevorderde stukken.
- Oefenpedaal (practice pedal): Dempt het geluid aanzienlijk voor stil oefenen, ideaal voor beginners in appartementen.
Is dit pedaal nuttig voor beginners?
Voor beginners is het sostenuto pedaal meestal minder belangrijk vanwege de complexiteit. Een oefenpedaal kan juist erg handig zijn, vooral als je thuis stil wil oefenen zonder je omgeving te storen.
Hoe leer je pedalen gebruiken tijdens pianoles?
Hoe leren we je bij Studio MusicalMente pedalen gebruiken?
Bij Studio MusicalMente in Den Haag leer je stap voor stap bewust pedalen te gebruiken. We begeleiden je persoonlijk en laten je ervaren hoe pedalen jouw pianospel mooier en expressiever maken. Niet alleen techniek, maar ook gevoel en timing komen aan bod.
Praktische oefeningen die je thuis al kunt proberen
- Sustainpedaal: Speel eenvoudige akkoordwisselingen en luister goed wanneer je het pedaal indrukt en loslaat.
- Zachte pedaal: Experimenteer met rustige passages om het subtiele verschil in klank te voelen en horen.
- Middelste pedaal: Heb je dit pedaal? Probeer eens enkele noten vast te houden terwijl je andere melodieën speelt.
Meer uit je pianospel halen met pedalen!
Pedalen geven je pianospel diepgang, emotie en variatie. Zelfs als beginner zul je merken hoe snel je spel verbetert door bewuster pedalen te gebruiken. Je maakt niet alleen muziek, maar vertelt een verhaal.
Benieuwd geworden naar hoe pedalen jouw pianospel naar een hoger niveau kunnen tillen?
Klaar om te beginnen? Plan een gratis gesprek van 15 minuten om je doelen te bespreken en te ontdekken hoe ik je kan helpen met pianoles in Den Haag.
Wie ben ik?
Ik ben Luca Ridolfo en ik heb Studio MusicalMente opgericht in 2018. Ik ben al van kinds af aan gedreven door muziek. Maar ik was geen Muzikaal Wonderkind. Ik had veel plezier in het maken van muziek en een drive om er meer over te leren. Mijn muziekleraren steunden me en stimuleerden me altijd om door te gaan.
En inderdaad, ik ging zo door dat ik een muziekopleiding afrondde aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. En ook nu stop ik nooit met leren.
Ik geloof er heilig in dat iedereen zijn muzikaliteit kan verbeteren en dat dit niet alleen voorbehouden moet zijn aan kinderen. Daarom heb ik besloten een muziekschool voor volwassenen te openen in Den Haag.
Ik vind dat het leren van creatieve hobby’s met ervaren rolmodellen een van de beste manieren is om nieuwe vaardigheden te ontwikkelen en meer over jezelf te leren.